Generation 1
1. Γρηγόριος 1 Παπαφλέσσας was born in 1788 in Poliani, Kalamata, Greece. He died on 20 May 1825 in Maniaki, Messenia's, Greece.
Notes for Γρηγόριος Παπαφλέσσας:
ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΦΛΕΣΣΑΣ (ΔΙΚΑΙΟΣ-ΑΡΜΟΔΙΟΣ) ή ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ Σήμερον η πατρίς περιμένει από ημάς την δόξαν της νίκης ταύτης!
Παπαφλέσσας στο Μανιάκι 20 Μαΐου 1825
Απόσπασμα από το βιβλίο "Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑ ΦΛΕΣΑ" του Φωτάκου 1868 'Γεννήθηκε το 1788 εις Πολιανή Καλαμών.
Το 1808 επήγε με τον εξάδελφό του εις την Ελληνικήν σχολή της Δημητσάνας την επισημοτέραν τότε καθ'όλην την Πελοπόννησο.
Τό έτος 1816, μετά την εξοδόν του από το σχολείον, εγένετο μοναχός και εμόναξεν εις το μοναστήριον της Βελανιδιάς, το οποίον κείται πλησίον των Καλαμών, και ονομάζεται ιδίως Παναγίτσα. Συνέβη δε μετά ταύτα να έλθη εις φιλονεικίαν μετά του Επισκόπου Μονεμβασίας, και δια τούτο δυσαρεστηθείς ενεχώρησεν απο την Βελανιδιάν, και επέρασεν εις την μονήν Ρεκίτσας, ήτις κείται κατά τα μεθόρια των επαρχιών Μιστρά και Λεονταρίου. Κατά τό έτος 1817 εγένετο εκει ενός συνοικεσίου ή διάλυσις, αποδοθείσα εις τας ενεργείας του Παπά Φλέσσα, τον οποίον παρέστησαν τότε ώς άνθρωπον ταραξίαν εις τον Πασάν, όστις απέστειλεν αμέσως εκ Τριπόλεως δώδεκα Τούρκους στρατιώτας (καβάσιδες) να τον συλλάβουν. Οι δε στρατιώται ούτοι πορευθέντες εύρον αυτόν εις τα καλύβια Αγρύλου της Πολιανής μετά των αδελφών του. Αφού δε ούτοι είδον τούς στρατιώτας ερχομένους, κατενόησαν ότι ζητούν να συλλάβουν τον Φλέσσα, όστις αμέσως έλαβε τον δρόμον πρός Γαρδίκι, Καλαμών, μετόχιον του μοναστηρίου. Οι δε αδελφοί του αντεστάθησαν εις τούς Τούρκους διά των όπλων, περάσαντες πέραν του ξηροποταμίου του μεταξύ Αγρύλου και Γαρδικίου, οχυροθέντες εις τίνα ευρεθείσαν εκεί ασβεστοκάμινον και απειλούντες τούς Τούρκους, οίτινες υποχωρήσαντες ίσταντο έφιπποι εις μέρος επίπεδον, υβρίζοντες και πυροβολούντες τον Παπά Φλέσσα. Ενώ δε εγένοντο ταύτα, ο Παπά Φλέσσας σηκωθείς επάνω εφώναξε δυνατά καί είπε." Βρέ κερατάδες Τούρκοι να πάτε πίσω εις τον αφέντην σας τον κερατά, να τού ειπήτε ότι εγώ φεύγω δια την Πόλιν, και δεν θα γυρίσω πίσω απλούς καλόγηρος, ή δεσπότης θα έλθω, ή πασάς. Εντεύθεν εγεννήθησαν τα αίτια της φυγής του απο την Πελοπόννησον, αλλά δεν είχε τότε διόλου ιδέαν περί της εταιρίας των φιλικών.
Από την Πελοπόννησον ο Παπα Φλέσσας επέρασεν εις Ζάκυνθον, άλλα μέρη, και τέλος εις Κωνσταντινούπολιν, όπου συναντά τον αρχιερέα Δέρκων, Πελοποννήσιος και μέλος της συνόδου. Ο Παπά Φλέσσας επεθύμει και προσσεπάθει να γίνη αρχιερεύς. Και τούτο μέν δεν ηδυνήθη να κατορθώση, εγένετο όμως Αρχιμανδρίτης. Τότε εγνώρισεν τον Παναγ. Αναγνωστόπουλον και Σέκερην Πελοποννησίων και αποστόλων της εταιρίας των φιλικών, παρά του οποίου πρώτου, εκατηχήθη τα μυστήρια της εταιρίας. Επειδή εφάνη πολύ έξυπνος και ενεργητικός, έλαβεν τον εκκλησιατικόν βαθμόν του αρχιμανδρίτου. Ενομίσθη πολύ χρήσιμος προς διάδοσιν των μυστηρίων της εταιρίας, και εστάλη με το Εκκλισιατικό Οφφίκιο " ΔΙΚΑΙΟΣ" του Πατριαρχείου (Τοποτηρητής, απόστολος), εις τας Ηγεμονίας, ένθα έλαβε φήμην μεταξύ τών φιλικών ικανού άδελφού καί δραστηρίου αποστόλου. Μετά δέ ταύτα κατέβη πάλιν εις Κωνσταντινούπολιν μέγας καί πολύς. Μέχρι τινός δε καί μετά τήν έπάνοδον του από τάς 'Ηγεμονίας είς τήν Κωνσταντινούπολιν, ο Παπά Φλέσσας έτρεχεν είς τά τυφλά, σας άπλούς απόστολος τής έταιρίας. Κατόπιν δέ τού ήλθε τοιαύτη ιδέα. 'Εφύλαξε τον καιρόν, καί εύρε τον είρημένον Π.
'Αναγνωστόπουλον εις την οίκίαν του μοναχόν. 'Επήρε δέ καί έν μαχαίριον μαζύ του κρυμένον. 'Αφού έμβήκεν, έκλεισε οπίσω του καλά τήν θύραν. "Επειτα είπεν είς τον 'Αναγνωστόπουλον, "κάθησε άδελφέ καί συναπόστολε, νά έξηγηθώμεν τά μυστήρια τής εταιρίας. Σύ γνωρίζεις τήν αρχήν, καί κάμνεις ώς άρχή. Θέλω λοιπόν και εγω να την μάθω και νά είμαι αρχή. Θελω να μού τήν εiπης, καί νά μέ κάμης μέλος αύτής, όχι απλούν, άλλά πρώτον". Ταύτα άκούσας μέ άπορίαν του ο 'Αναγνωστοπουλος έστρέφετο έδώ καί έχεi διά ν' αποφύγη τούτο το απρούλεπτον καί άνέλπιστον κακόν.' Αλλ' ο Φλέσσας άμέσως έβγάζει το μαχαίριον, καί τού λέγει. "'Εάν δέν μού ομολογήσης τήν πηγήν και εάν δέν μέ κάμης αρχήν, σέ σφάζω, καί έπειτα πηγαίνω εiς τον Σουλτάνον καί προδίδω εiς αύτον τά πάντα, γίνεσαι καί σύ προδότης καί χάνεις τήν ζωήν σου, διοτι δέν ήθέλησες νά μου είπης καί νά με κάμης καί έμένα αρχήν. Τοιουτοτρόπως έβίασε τον'Αναγνωστόπουλον καί έξηγήθη προς αύτον.Τού είπε τήν αρχήν αόρατον και ανύπαρκτον αλλά δια να είναί τι ανώτερον καί μυστηριώδες, εννόουν ώς αρχήν το "Εθνος" εις δέ τήν κατήχησιν τών αδελφών, διά να τους ένθαρύνωσι και νά τους παρέχουν έλπίδας, ώς αρχήν έλεγον τον 'Αλέξανδρον Αύτοκράτορα της Ρωσίας. °Οτι δηλ. κατά πρώτον θά έγβάλουν ένα άνθρωπον αύτού επίσημον, ώς και κατόρθωσαν μετά ταύτα νά παρουασιάσουν τον
'Αλέξανδρον 'Υψηλάντην, ώς αρχήν καί άπεσταλμένον παρά τής Ρωσίας. Διά τούτο ένεθαρρύνοντο πολύ οί κατηχούμενοι. Μετά δέ ταύτα ό Φλέσσας πάλιν ανέβη είς τάς 'Ηγεμονίας πρός άντάμωσιν τού 'Υψηλάντου καί τών λοιπών αδελφών τής έταιρίας. Εκεί συνήλθον οί απόστολοι καί έκαμαν τό σχέδιον των περί τού κινήματος τής αρχής.'Εστάλη έκαστος τών αποστόλων νά είδοποιήση τόν σκοπόν τής έταιρίας, καί νά φέρη αποτέλεσμα της άποστολής του ώς άλλαχού λεπτομερώς περί τούτου θά διηγηθώμeν. Τοτε ό Α. 'Υψηλάντης έχάρισεν είς τόν 'Αρχιμανδρίτην Φλέσσαν μίαν ταμβακοθύκην πολύτιμον καί δύο ύπηρέτας. 'Εκ τούτων ό μέν είς εδραπέτευσε καθ' όδόν, ό δέ έτερος τούρκος (Τάταρης, άγνωστος ώς τοιούτος, αφού κατέβη είς Κωνσταντινούπολιν ό Παπά Φλέσσας μετά τόν "Οκτώβριον τού 1820, έπραξε τό άκολουθον. 'Ο Αρχιμανδρίτης είχε συνήθειαν κάθε πρωί νά πλύνη τήν γενειάδα τον μέ παχιά σαπουνάδα, αλλ' ό ύπηρέτης του δέν έπροσεξε καί έχυσε νερόν καί τήν διέλυσε. Θυμωθείς τοτε ό Φλέσσας τόν έχτύπησεν είς τό πρόσωπον (κατά στομα) μέ το έξω μέρος τής χειρος του ό Τούρκος πετά το μ π ρ ί κ ι κάτω καί τρέχει είς τον Μποσταντσίμπασην (διευθυντήν τής αστυνομίας τής πολεως, λέγει προς αύτόν οτι είναι Τούρκος, καί οτι ό άφέντης του ενεργεί συνωμοσίαν κατά του Σουλτάνου (διοτι ό άγνωστος ούτος Τάταρης έβλεπεν ολας τάς ένεργείας τού Αρχιμανδρίτου) καί διεγείρει τούς γκιαούριδες (απίστους) είς τά οπλα. "Ο Μποστατσίμπασης προσεκάλετεσεν ενώπιον του τον Φλέσσαν, καί τόν έρωτά μέ έξαγριωμένον θυμόν "τί άνθρωπος είσαι σύ, όπου έχεις μουσουλμάνους σκλάβους, καί γυρίζεις έδώ και εκεί, διεγείρεις τούς ραγιάδες κατά τού αφεντός μου; Ο 'Αρχιμανδρίτης αφόβως αποκρίνεται. "'Εφέντη μου εγώ είμαι καλόγηρος καί ίερεύς τού Θεού.
'Αλήθεια γυρίζω και διαβάζω ευχάς εις τον έναν και εις τον άλλον και με πλερόνουν". Τοτε έβγάζει απο τον κόλπον του το ευχολόγιον, περιέχον θρησκευτάς ευχάς καί επιτραχίλιον, καί λέγει "αύτά έχω ως όπλα. 'Εφέντη μου μήν ακούης αυτόν τον αχάριστον άνθρωπον, διότι δέν σού λέγει τήν αλήθειαν. 'Ερχόμην απο την Βλαχίαν, οπου μέ έπροσκάλεσεν ο πατριάρχης νά δώσω λόγον τού ταξειδίου μου. Είς τόν δρόμον εύρον αυτόν γυμνόν και πεινασμένον. Μου εζήτησε την βοήθειάν μου, και υποχρεωμένος απο το ευαγγέλιον της πίστεώς μου, τό οποίον μάς διδάσκει νά κάμνωμε ψυχικά είς πάντα άνθρωπον, τόν έπείρα, αλλά δέν τόν ήρώτησα άν είναι Τούρκος, μήτε αύτός μου τό είπεν, Έπερνα τήν διακονίαν μου από το Πατριαρχείον, καί τού έδιδα τό ήμισυ, τόν τρέφω καί τόν ενδύω διά τήν ψυχήν μου, αύτό μάς διατάττει ο Χασρέτ 'Ισάς, o "προφήτης μας" (ούτως οι τούρκοι λέγουν τόν 'Irησούν Χριστόν.) 'Ακούσας ταύτα ο Μποστατσίμπασης, έθυμώθη κατά τού ύπηρέτου, λέγει αυτόν άχάριστον καί διατάττει νά τον έβγάλωσιν έξω μέ γρονθοκοπήματα. 'Επειδεί ομως αύτός εμουρμούριζε καί έλεγεν, οτι είς τό σπίτι του έρχονται πολλοί, καί οτι είναι μεγάλος Μελέτμπασης (Εθνάρχης), Έστειλεν ο Μποστατσίμπασης νά παραλάβουν τά πράγματά του απο τήν οίκίαν του, άλλ' είχε προλάβει ο 'Αρχιερεύς Δέρκων και τά έσήκωσεν έχείθεν έδωσε καί 700 γρόσια είς τούς Τούρκους, καί ούτως ελευθερώθη ο Φλέσσας .
Μετά ταύτα ο πατριάρχης Γρηγόριος, ο αρχιερεύς Δέρκων καί οί λοιποί άδελφοί τής έταιρίας, ως καί ή έφορεία τής Κωνσταντινουπόλεως έν ή καί ο Παναγ. Σέκερης, έδωκαν εις αυτόν, κατά παραγγελίαν του ' "Αλεξ. Υψηλάντου, 90,000 γρόσια, καί έναν άνθρωπον άπό τό εμπορικόν του κατάστημα, Δημήτριον Δραγώνον ονομαζόμενον καί καταγόμενον από τό χωρίον Σέλιτσα τού Δήμου 'Αβίας καί ούτω τόν εφυγάδευσαν εκείθεν.
'0 Φλέσσας κατά τό τέλος τον 1820 έτους, πρίν φύγη από τήν Κωνσταντινούπολιν, καταδιωκόμενος άπο τούς Τούρκους, έγραψε πρός τούς άδελφούς είς Κισνόβι τήν έπομένην έπιστολήν, δι'ής τούς περιγράφει τήν κατάστασιν τών πραγμάτων τής έταιρίας καί τό πνεύμα τού οργανισμού.
Κύριοι!
Οι ενταύθα φίλοι, έχοντες μεγάλην ανάγκην απο προίκα καί άπο τρείς Βριαρέους, καί από υποδήματα αρκετά, μάς ήνάγκασαν νά σάς δηλοποιήσωμεν, την μέν προίκα, ήμπορούν να τήν αποπληρώσουν από τούς έδώ ευρισκομένους πολλούς ολίγους καί λοιπούς προθύμως. Υποδήματα ομως τόσα, όσα άναγκάζονται νά προβλέψουν διά τήν προίκα, κρεμοτάρταρον καί λοιπά, διά νά άφαιρέσουν από τό αγκάθι τό κοπάδι και καί νά δώσουν τώ Αρμοδίω τριακοσίας φατούρας καί τώ 114 έκατον τά οποία δοκιμάζει ο Καλός, δέν έχουν, καί φοβούμαι μήπως οι Κύριοι γίνουν αίτία ν' αφανισθούν πανικοί οι είς τα 62 εύρισκομενοι πρόθυμοι, Λοιπόν πρέπει νά φροντίσουν δύο Βρυαρέους ή καί τρείς καλλιότερον, καί υποδήματα άρκετά διά νά οίκονομηθούν, ώς είρηται, καί τοτε σάς βεβαιώ, οτι αύτοί θέλουν κατορθώσει τό πάν, καί τά έργα αύτών θέλουν βοηθήσει μεγάλως τούς έξω προθύμους πρός τήν εκτέλεσιν τού σκοπού των, λάβετε λοιπόν αύτήν τήν φροντίδα, ότι αύτη ή περίστασις είναι πολλά κρισιμωτάτη καί δεν έπιδέχεται ούδέ τήν παραμικράν αργοπορίαν. Οι 'Αρχηγοί καί τά ύποδήματα άφεύκτως πρέπει νά σταλθώσι δια τά 62, ο 'Αρμοδιος μετά πέντε ήμέρας έρεθίζεται διά τό νο. 2 νά έτοιμάση τό μπιλάντζον τής συντροφιάς, όπου ελπίζει περί τά τέλη τής έορτής ταύτης νά ενταμωθή μέ τόν Καλόν, έπειδή από τά 62 ο 'Αρμοδιος έστειλε μίαν καμήλαν πρός τά 83, να φέρη τόν Καλόν είς τά 2. '0 πενθερός είσέτι δέν έξέπνευσε καί ελπίζονται καί από αύτόν καλά πράγματα, διότι καθώς έβεβαιώθην αηό ένα δυστυχή τών Νο. 5 είναι όλος είς τήν ύποθεσιν, τό αύτό μέ είπε καί τό κονδυλομάχαιρον τού υιού του τό οποίον είναι ένέχειρον είς τόν Παλαιόν.
Κύριοι παντού ο διοργανισμός έγεινε κατά θαυμάσιον τρόπον, και ελπίζω καλήν έκβασιν του σκοπού μας. Πασχίσατε λοιπόν ν' απληρώσετε και το ελείπον των 62 δια να μήν καταισχυνθώμεν ώς αίτιοι τοιαύτης θυσίας. Μένομε. (στ)
1-12-1821 Μέλος τής Πελοποννησιακής Γερουσίας. Διετέλεσε καί αντιπρόεδρος αύτής.
26-1-1823 Συνύπουργος Οίκονομικών. >
Γράμμα του Γρηγορίου Δικαίου προς τον Πουλόπουλον, εμπεριέχον τά έξης·
« Κύριε Πουλόπολε! ταύτην τήν στιγμήν βεβαιούμαι ότι οι Τούρκοι τής Αρκαδίας θέλουν να πάρουν τον Αμβρόσιον Πρωτοσύγκελλον τής Αρκαδίας μαζύ των εις τά Κάστρα, και κατά τό παρόν είναι κλεισμένοι εις το Κάστρον της Πόλεως, και ετοιμάζονται δια να μισεύσωσι διά τά Κάστρα, και θέλουν νά τόν έχουν ένέχυρον. Ό άνθρωπος ούτος είναι άνοίγκαϊος και ωφέλιμος εις τήν πατρίδα, διά τούτο δίχως παραμικράν άργηταν νά έχης έτοιμα 40 φορτώματα ψωμί, καί κρασί, και άμα φθάσωμεν μέ τά στρατεύματα, νά τά παραδώσης, διά νά τρέξωμεν νά έλευθερώσωμεν τον άνθρωπον. Και πρόσεξε μή γένη παραμικρά αμέλεια, υγίαινε. »
26 Μαρτίου 1821 πρώτον έτος της ελευθερίας.
Ό αντιπρόσωπος του Γενικού επιτρόπου.
Άρ. Γρηγόριος Δίκαιος.
Ιστορία της Αναγεννηθήσης Ελλάδος, Αθήναι 1838 σελίς 377
1-4-1823 Μέλος'Επιτροπής είς άνακρισιν (=έπεξεργασίαν) τού'Οργανικού Νόμου τής 'Επιδαύρου καί τών άλλων καθεστώτων Νόμων"
2-5-1823 'Υπουργος'Εσωτερικών.
Το 1823 διετέλεσε καί Πρόεδρος τού Συμβουλίου τών'Υπουργών.
'Από τού 1823 ήτο καί 'Υπουργός 'Αστυνομίας.
Κστα τήν ήρωϊκή του "τελείωσι" κατείχε τα 'Υπουργεία 'Εσωτερικών καί 'Αστυνομίας. "Επεσε στο Μανιάκι στίς 20 Μα'ίου 1825.
Απόσπασμα από το Ισορικό Βιβλίο του ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Α. ΚΟΚΚΙΝΟΥ (1884-1967) εκ Πύργου Ηλείας.
"Η Ελληνική Επανάστασις"
. 'Ετσι άνυψωμένος έτελείωσε τήν ζωήν του ό Παπαφλέσσας.
'Η Θέσις του είναι μεταξύ τών μεγάλων πρωταθλητών τούάγώνος. Είχε φέρει είς τήν Πελοπόννησον τήν φλόγα τής έπαναστάσεως, έδρασεν έπί πέντε έτη έπί τής παλαίστρας τής πολιτικής καί τής στρατιωτικής έπαναστατικής ζωής τής χώρας μέ τήν έκρηκτικήν ιδιοσυγκρασίαν του, αύτοδημιούργητος μεταξύ τών καθιερωμένων άξιών, μέ τό κύρος τής προσωπικής του δυναμικότητος, καί έπεσε πιστεύων είς τήν άνάγκην τής ατομικής Θυσίας. 'H ένέργειά του είς τό Μανιάκι υπήρξε πράξις ύπερόχου ήρωος. .
'Η συγκίνησις τών 'Ελλήνων, διά τήν έλευθερίαν τών οποίων προσέφερε τό αίμα του, έθελοντής του Θανάτου διά τόν μεγάλον άγωνα, έξεδηλώθη αμέσως τότε μέ τό άκόλουθον δημοτικόν τραγούδι:
Του Φλέσσα ή μάνα κάθεται στήν Πολιανή στή ράχι, τά Κοντοβούνια αγνάντευε καί τά πουλιά ρωτάει: "πουλάκια μ' άηδονάκια μου, πούρχεσθε στον άέρα, μήν είδατε το στρατηγό, τον Φλέσσα άρχιμανδρίτη;" "Στά Κοντοβούνια πέρασε καί στά Σουλιμοχώρια, καί παλληκάρια μάζωνε ολους Κοντοβουνίσιους. τα μάζωξε, τά σύναξε τά καμε τρείς χιλιάδες.
Κάθονταν καί τ' άρμήνενε 'σάν μάνα σάν πατέρας: "'Εμπρος, 'έμπρος, μωρέ παιδιά, στο Νιόκαστρο νά πάμε, νά κάμωμ' έναν πόλεμο μέ τούς στραβαραπάδες' κι' άν δέν σας ντύσω μάλαμα, Φλέσσα νά μήν μέ πούνε". Καί ο Κεφάλας τώλεγε, καί ο Κεφάλας λέγει:
Τού Μισιριού ή 'Αραπιά στο Νιόκαστρο είν' φερμένη" "Σιώπα, Κεφάλα, μήν το λές, καί μήν το κουβεντιάζης, νά μήν τ' άκουσ' ή Διοίκησις, λουφέδες δέν μας στείλη, νά μήν τ' άκούσουν τάορδιά, μεντάτι δέν έλθούνε νά μήν τ' άκούσουν τά παιδιά, καί τά λιγοκαρδίσης". 'Ακομη λόγος έστεκε καί συτυχιά κρατιέται, κ' ή 'Αραπιά τους έζωσε μιά κoσαργιά χιλιάδες. "Αιντε, παιδιά, νά πιάσωμε 'στο 'Ερημομανιάκι.
Κ' αρχίσανε τον πολεμο απ' τήν αυγή ώς το βράδυ.
Μπραϊμης βάνει τήν φωνή, λέγει του παπα Φλέσσα. "Ευγα, Φλέσσα, προσκύνησε μέ ούλο σου τ' άσκέρι. "Δέν σέ φοβούμ', Μπραήμ πασσά, στο νούν μου δέν σέ βανω κ' εμέ μεντάτι μώρχονται οι Κολοκοτροναίοι" Και στα ταμπούρια πέσανε αυτοί οι Αραπάδες" Ο Φλέσσας βάνει μιά φωνή και λέγει τών στρατιωτών "Τώρα παιδιά θα σας ειδώ αν είστε παλληκάρια".
Και τα σπαθιά τραβήξανε και κάμνουν το γιουρούσι.
Μιά μπαταργιά τού ρίξανε πικρή φαρμακωμένη.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ - ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ:
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΣ
"Ηταν σεβαστή κι ύπολογίσημη ή φάρα των Φλεσσαίων στην Πολιανή. Έβγαλε σπουδαίους κλεφταρματωλούς και τ' όνομα Φλέσσας χτύπαγε πάντα άσχημα στ' αφτιά της Τουρκιάς. Κι οι Φλεσσαίοι γνωρίζοντας τη μοίρα τους από τότε πού ποδοστατούσαν, έπαιρναν τα βουνά να γίνουν κλέφτες ή το μοναστήρι να γίνουν καλόγεροι. Ό Δημήτρης Φλέσσας προτίμησε να γίνει νοικοκύρης. Παντρεύτηκε κι έκανε οικογένεια μεγάλη. Το 1788 ή δεύτερη γυναίκα του γεννούσε το 28 καί τελευταίο τους παιδί, το Γεώργιο.
Ό Γεώργιος δεν θα καταδεχόταν ποτέ να νοικοκυρευτεί. Δυο ήταν οι ανομολόγητες αγάπες του: Λευτεριά καί Δράση μέσα στο κοινωνικό κοπάδι. Κι ή κλεφτουριά, γεμάτη από τ' αδέρφια του, ήταν στενή για να προσφέρει διέξοδο στίς φιλοδοξίες του. Κι έτσι τα μέτρησε καλά, ρώτησε την καρδιά του καί σαν καλός ρεαλιστής προτίμησε το δρόμο του Ράσου. Μορφώθηκε στη Σχολή Δημητσάνας, έκάρη στο μοναστήρι της Παναγιάς της Βελανιδιάς καί μετονομάστηκε Γρηγόριος. Γρηγόριος Παπαφλέσσας, να ό θρύλος πού ίσκιωσε την πραγματικότητα του Γιωργή Φλέσσα...
Ήταν ωραίο παιδί. Κοιτάζοντας το πορτραίτο του στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Αθήνας μπορεί κανείς να αναγνωρίσει στο πρόσωπο του τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων της Μεσσηνίας.
Πλατύ μέτωπο με λιτό πηγούνι, παχειά γεννειάδα, ισχνά ζυγωματικά καί μια δεσπόζουσα μύτη πάνω στο σουρτό μουστάκι. Κείνη ή διπλή φιδωτή ρυτίδα στο μεσόφρυδο σε συνδυασμό με τα παντοδύναμα μάτια του, φαίνεται πώς έδιναν στον Παπαφλέσσα τη συναρπαστική του γοητεία. Κι ό ίδιος έχοντας βαθειά γνώση της δύναμης εκείνης μετεωρίστηκε πάνω από τα σύνορα της πραγματικότητας κι έγινε θρύλος. Πάνω από γεγονότα, σφάλματα, κι ευθύνες, ήταν εκείνη ή δύναμη μαζί με τη ρητορική του μεγαλοστομία πού ηλέκτριζε το λαό κι έχτιζε το θρύλο του. Ή ωμή πραγματικότητα τον αναγνώριζε σαν "ό άπατεών καί έξωλέστατος καλόγηρος" στη φρασεολογία του Π. Πατρών Γερμανού. Ό θρύλος, ακόμη καί σήμερα, τον θέλει σα μια καταιγίδα μέσα στο φουρτουνιασμένο πέλαγο: να με μια φράση κι ό Παπαφλέσσας κι ή εποχή του. Σ' αυτό όμοψυχα συμφωνούν κι ό θρύλος κι ή πραγματικότητα. Στα μάτια του θρύλου Παπαφλέσσας σημαίνει ζεστή μαγιάτικη βροχή πού ζωογονεί τα πάντα. Στο πρίσμα της πραγματικότητας πάλι είναι το καφτό χαλάζι του Μάη πού σπέρνει την καταστροφή. Αλήθεια, τί σημαίνει το αίνιγμα Παπαφλέσσας;... ...Ήταν τότε σαν διαβάζαμε τα "Ματωμένα Ράσα" του Μελά πού γεννιόντουσαν οι πρώτες απορίες. Άπόκοντα ήρθαν κι οι πηγές καί τα δοκουμέντα. Οι Ιστορίες του Τρικούπη, του Φωτάκου, του Κόκκινου, τ' απομνημονεύματα των αγωνιστών. Κι ή προφορική Μεσσηνιακή φυλλάδα του Παπαφλέσσα πού ακόμη δεν έχει επιστημονικά αξιολογηθεί. Τώρα βγαίνουν καί τα έγγραφα των αρχείων. Κι ή οδυνηρή πραγματικότητα τολμά συχνά ν' αντιμετωπίζει τους ενθουσιασμούς του θρύλου...
...Τι να του πρωτοθυμηθοΰμε... Τα βλοσυρά επεισόδια στη Μονή Βελανιδιάς καί Ρεκίτσας; Το σκάνδαλο στο Λεοντάρι με μιαν Άγγέλω πού του κόστισε το καλογερικό του γόητρο; Τη συμπεριφορά απέναντι στον ηγούμενο του Γαβριήλ; Το κυνηγητό του από την Πελοπόννησο γεμάτο από δραματικές απειλές; Να μια του φράση: "πού θα μου πάτε ρε; θα ξαναγυρίσω ή δεσπότης ή πασσάς καί τότε θα λογαριαστούμε!..." καί φυσικά ξαναγύρισε στο Μωρία. Δεν έγινε οΰτε δεσπότης ούτε πασσάς. Κάτι συναρπαστικότερο: ξαναγύρισε σαν αρχάγγελος της λευτεριάς, έξαρχος, λέει, του Πατριαρχείου. Κι αφού είχε εκθέσει ανεπανόρθωτα τον προστάτη του Πατριάρχη Γρηγόριο Ε'. Αφού είχε έκβιάσει τον φιλικό Αναγνωστόπουλο κι είχε σπρώξει τον Υψηλάντη στη σφαγή του Δραγατσανίου. Κι έκεϊστο Μωρία στην περίφημη σύσκεψη της Βοστίτσας (26-29 Ίαν. 1821) έλαβε μέρος. Κι από επίσημα στόματα ειπώθηκαν γι' αυτόν πικρές κουβέντες. Ήταν ή έκφραση της στεγνής πραγματικότητας. Μα ή μεγαλοστομία του Παπαφλέσσα κι ή πύρινη ματιά του ζωγράφιζαν με χίλια μύρια καλόλογα τα οράματα της απελευθέρωσης. Ή 23 Μαρτίου στην Καλαμάτα κι ή 25 Μαρτίου στην "Αγια Λαύρα ήταν ή υλοποίηση εκείνου του Οράματος, πού άστραψε σα θρύλος κι' έδόνησε την ψυχή της Ρωμηοσύνης.
Ουσιαστικά ήταν μόνο τα χρόνια του εμφυλίου πολέμου (1822-1825) πού καθιέρωσαν τον Παπαφλέσσα σαν εθνικό κεφάλαιο. Κι ήταν μόνο το Μανιάκι πού έξαγίασε τα κρίματά του, μολογημένα κι ανομολόγητα. Ωστόσο κι εδώ ή πραγματικότητα διαφωνεί. Φανερά υποστηρίζει πώς ό Παπαφλέσσας στο Μανιάκι αυτοκτόνησε. Καί πήρε στο λαιμό του καί τους 300 συντρόφους του... Ήταν την εποχή των φοιτητικών μου χρόνων πού κατάγινα συστηματικά με το φάκελλο "Παπαφλέσσας". Ή εντύπωση μου ότι ό Υπουργός των Στρατιωτικών πήγε στο Μανιάκι για να πεθάνει δυνάμωνε κάθε φορά πού ξαναδιάδαζα τίς διάφορες πηγές καί προσπαθούσα να ερμηνεύσω τα φουρτουνιασμένα μηνύματα πού βγαίνουν μέσα στα μισόλογα καί τις συγχισμένες γνώμες.
Κι' ήταν τότε πού με συνεπήρε ή επιθυμία να βρεθώ στο Μανιάκι καί να μελετήσω τα λείψανα της προφορικής παράδοσης καί των εντόπιων θρύλων. Δια τρία καλοκαίρια συζητήσεων με τους γεροντότερους των χωριών Μανιάκι, Φλεσσιάδα (Παιδεμένου), Μεταξάδα (Σαπρίκι), Παλαιό Λουτρό (Άληκοντούζι) καί Παπαφλέσσα (Κοντογόνι) απέδωσαν μια σημαντική αμεσότητα θρύλων, διηγήσεων καί δημοτικών τραγουδιών. Το υλικό αυτό τελικά συνθέτει μια σπαραχτικά ενδιαφέρουσα άποψη των γεγονότων, των πρωταγωνιστών καί των αισθημάτων τους στην τραγική έκείνην ώρα.
Ελπίζω να μπορέσω να αξιολογήσω κάποτε το υλικό αυτό με μια ξεχωριστή δημοσίευση. Εδώ θα 'θελα να ξεχωρίσω μερικές μνήμες: τη συγκλονιστική περιγραφή του γερο-Θόδωρου Στεφανόπουλου (από τη Φλεσσιάδα, 78 χρονών το 1962), "για τη συνομιλία του Παπαφλέσσα με τα παλληκάρια του πρίν τη Μάχη". Την είχε λέει ακούσει από τον παπούλη του για τον δικό του παπούλη πού γλύτωσε φεύγοντας "με άδεια δυο μέρες πριν τη μάχη του Μανιακίου".
Το τραγούδι για το Μαθόλαμπρο, προεστό στούΠαιδεμένου το 1825, πού "στο σπίτι του ξενύχτησε ό Παπαφλέσσας, πριν πάει στο Μανιάκι". Μου το είχε τραγουδήσει σ' ένα παραλήρημα αισθημάτων ό τρισέγγονος του Μαθιος Μαθιοπουλος, μυλωνάς στο ποτάμι του Παλαιού Λουτρού (74 χρονών το 1962).
Κι αυτός ό πονεμένος θρύλος για τον άμαχο πληθυσμό της περιοχής "πού από τη σκιάχτρα της κρυφτήκανε στον κουφιέρο στη σπηλιά, κάπου δυο χιλιάδες χριστιανοί. Μετά τη μάχη στα Ταμπούρια πήρε ό αντίχριστος ό Άραπιάς, ό Μπραήμης, παγανιά καί του ανακάλυψε. Δεν μπορούσε όμως να πλησιάσει τη σπηλιά καί τους έβαλε φωτιά να τους κάψει. Δεν καήκανε αλλά άπινογιαστήκανε (= λιποθύμισαν) όλοι από την καπνούρα. Καί τους πιάσανε όλους, δυο χιλιάδες ανθρώπους καί τους φέρανε στού Σάρα τ' 'Αλώνι καί τους άλωνίσανε, σου λέει, με τα μουλάρια πεταλωμένα ανάποδα (με τα καρφιά προς τα κάτω άκοπα). Καί θυμάμαι, παιδάκι μου, παιδιά πού πήγαινα έκεϊ με τα πρόβατα το χειμώνα, κι όταν έβρεχε πολύ νερό έβγαινε κάτω από τ' αλώνι σαν κόκκινο. Τόσο πολύ είχε ποτίσει το αίμα!..." "Έτσι θυμώτανε κλαίγοντας ή θεια Ελένη Μαρίνη (84 χρονών το 1962).
Να καί το πορτραίτο του ήρωα της Πολιανής από τον γέρο Τιμόθεο Φιλόπουλο από του Παπαφλέσσα (76 χρονών το 1963): Ήταν, λέγανε, ό Μακαρίτης (ό Παπαφλέσσας), άντρουκλας ψηλός, μελαχροινός, με μαύρα κατσαρά μαλλιά, μακριά κι άκουρα σαν κριάρι. Κι ένα μουστάκι τσιγκελωτό καί γιομάτο. Πάταγε, σου λέει, κι' έτριζε ή γης. Δε διάταζε ποτέ του, γύριζε το μάτι καί σου 'δινε να καταλάβεις το θέλημα του. Κι αν γύριζε τ' ασπράδι, κοντάγανε να φύγουμε όλοι από μπροστά του... Του είχανε βγάλει πολλές σάλτουρες (= σάτιρες, τραγούδια) αλλά ή καλύτερη ήτανε για τη Μάχη (στο Μανιάκι). Ως κι ό Μπραήμης τον έθάμαξε σαν τον είδε σκοτωμένο! Τέτοιο παλληκάρι θεριό ήτανε...
Αυτός ό θρύλος... Κι εμείς μιλάμε για θυσία. Δεν είναι παράδοξο;
Στίς 16 Μαΐου ό σοφός Πλαπούτας έγραφε στον Παπαφλέσσα για υποχώρηση στα βουνά μέχρι να φτάσουν οι δυνάμεις από την Ηλεία. Ό λαϊκός θρύλος αποκαλύπτει πώς ό Παπαφλέσσας απέλυσε από το στρατόπεδο τους στρατιώτες "πού δεν ήταν έτοιμοι ή δεν μπορούσαν να πεθάνουν". Κι ακόμη στις 17-18 Μαΐου το Άνάπλι ζητωκραύγαζε την απελευθέρωση του Κολοκοτρώνη καί μαγεμένος ό λαός άκουγε τα σχέδια του Γέρου για την καταστροφή του Μπραήμη, την ίδια μέρα ό Παπαφλέσσας ετοίμαζε στον εντελώς απρόσφορο βράχο του Μανιακίου τον τραγικό τάφο για τον εαυτό του καί την Ελληνική αντίσταση στη Μεσσηνία. Ό Παπαφλέσσας χάθηκε στο Μανιάκι εκούσια. Μα καί πάλι ό θρύλος μεσολαβεί. "Όχι, ό Παπαφλέσσας στο Μανιάκι θυσιάστηκε. Καί καταξίωσε με το θρύλο της θυσίας την πραγματικότητα μιας φουρτουνιασμένης ζωής.
Το αίνιγμα Παπαφλέσσας... Τί είναι; Νομίζω πώς είναι ή παράδοξη μοίρα πού τα παίζει καί τα χάνει όλα κι απάνω από τη στάχτη της καταστροφής κάνει την αποτυχία να φαντάζει σα σύμβολο καί σαν ιερό σημάδι. Είναι ή ενθεη μανία ενός ανθρώπου ν' ανατινάζει τα πάντα, να θυσιάσει τα πάντα στο βωμό μιας λευτεριάς, πού όταν φτάσει δε βρίσκει παρά λευκασμένα κρανία. Κι είναι ακόμη ή δύναμη εκείνη της ψυχής πού ξεχύνεται από μάτια καί στόμα σαν πυρηνικός κρουνός, ηλεκτρίζει τίς απλές ψυχές του λαού, παρασέρνει στη φουσκοθαλασσιά του τους ιδεολόγους καί γίνεται καταιγίδα να πνίξει τη δύναμη της βίας καί του σκοταδιού. Ή ίδια τούτη δύναμη γίνεται ταραχή κι αντάρα για το κατεστημένο καί την ηγεσία του, αναστατώνει τη λογική κι έπιβάλλει είναι το παράλογο. Καί θαυματουργικά, μέσα από κείνο το παράλογο κάτι πού ξεπηδά ή αθανασία κι ό θρύλος σ' όλο το ρομαντικό τους μεγαλείο...
Τελικά τον Παπαφλέσσα, πού κάθε φορά με τόση μαεστρία έβρισκε τρόπους να έκβιάζει την πραγματικότητα, τον έξαγίασε ό θρύλος. Ένας θρύλος γεμάτος ομορφιά καί παλληκαρωσύνη. Πού ξεκίνησε το 1788 στην Μεσσηνία καί βασίλεψε το 1825 πάλι εκεί, στο Μανιάκι. 37 θυελλώδη χρόνια πού όμορφηναν μια τραγική πραγματικότητα με το συνεπαρμό του θρύλου. Καί πάνω άπ' όλα: έτράνωσαν καί καταξίωσαν στην αιωνιότητα τον άλλο, το Μεγάλο θρύλο της Ρωμηοσύνης.
Φώτιος Κ. ΛΙΤΣΑΣ
Gregory Flessas (Dikaios-Armodios) or Papa-Flessas and the Greek Orthodox Church
During the centuries between the fall of Constantinople and the beginning of Greek independence the Greek Church (although it was certainly not happy) has no history, unless one counts as such the affairs of the Patriarchate (Cyril Lucaris and the Synod of Jerusalem in 1672, for instance, op. cit., 264-268).
The other Greek bishops paid their heavy fees to the patriarch and the government; the parish priests paid their heavy fees to the bishops. The hideous oppression of the Turk overshadowed all their lives. For the Turk has never kept his own fairly tolerant law. The tribute of children for the Janissary guard was levied till 1638.
The Christians were always in a state of simmering rebellion and the Turks were always punishing their attempts by wholesale massacre. In Crete 50,000 Christian children, in the year 1670, were torn from their parents, circumcized, and brought up as Moslems; in Asia Minor thousands of Greeks had their tongues torn out for not talking Turkish (op. cit., 237-238).
Meanwhile the clergy celebrated the Holy Liturgy on Sundays, worked in the fields, and kept wine-shops on week-days. But for the kamelaukion (or kalemaukion--the tall hat without a brim) there was little to distinguish them from other peasants. But they kept alive faith in Christ and Hellas, prayed for better days, were generally at the bottom of each attempt at resisting the pasha's abominations, and bore silent but heroic witness for Christ during those dark centuries. And who can reproach them for being poor and ignorant?
The schism (not the fault of these poor Papades at any rate) had cut them off from the West. Europe had forgotten them. They had everything in the world to gain by turning Turk; and yet they kept the Christian faith alive among their people, in spite of pashas, and soldiers, and massacres. Their little dark, dirty churches were the centres not only of Christianity but of Hellenism too. And while their wives poured out the strong resinous wine for whispering conspirators, their sons were out on the hills, klephts and armatoloi keeping up the hopeless war for Greece.
The Greek War of Independence brought a great change to the Church of the free kingdom. The clergy had taken a leading part in the revolution. In 1821, at the beginning of the movement, when Alexander Hypsilanti was making his absurd attempt to rouse the Vlachs, Gregory V of Constantinople, forced by the Turkish government, denounced the "Hetairia Philike" and excommunicated the rebels.
But the Metropolitan of Patras, Germanos, the Archimandrite Gregory Flessas (Dikaios- Armodios) or (Pappa Flessas), and other leading ecclesiastical persons openly took the side of the Greeks, helped them with their counsels, and in many cases even joined in the fighting.
Pappa-Flessas made a heroic stand with 300 men against Ibrahim Pasha's Egyptians at Maniaki on Mount Malia.
In 1822 the Turks began their series of reprisals by barbarously murdering the Patriarch Gregory V in his vestments, after the Liturgy of Easter Day (22 April), although he, so far from being responsible, had obeyed them by excommunicating his fellow-countrymen.
Throughout the war the Greek Church showed that the cause of her children was her cause too. But, in spite of Greek enthusiasm for Gregory V (his relics were buried with great honour at Athens in 1871), the court of the patriarch (the Phanar) was too much under the power of the sultan for the free Greeks to submit to its jurisdiction.
Από την Ιστοσελίδα ης βουλής των Ελλήνων Σεπτέμβριος 2002
Παπαφλέσ(σ)ας
(Πολιανή Μεσσηνίας 1786 - Μανιάκι Μεσσηνίας 1825)
Το πραγματικό του όνομα, Γρηγόριος Δικαίος. Έγινε μοναχός σε διάφορα μοναστήρια του Μοριά και αφού ήρθε σε σύγκρουση με τους Τούρκους, πέρασε στη Ζάκυνθο κι από εκεί στην Κωνσταντινούπολη. Έγινε αρχιμανδρίτης, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και έφθασε ως τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες εκτελώντας εντολές της. Το 1820 έφθασε στην Πελοπόννησο ως πρόδρομος του Δ. Υψηλάντη για την προετοιμασία της Επανάστασης. Συγκάλεσε σε σύσκεψη προκρίτους και οπλαρχηγούς στη Βοστίτσα (26-29 Ιαν. 1821). Έφυγε για τη Μάνη όπου συνεργάστηκε με τους οπλαρχηγούς Θ. Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Περραιβό, Αναγνωσταρά κ.ά. Ξεσήκωνε τα πλήθη, τα ενθουσίαζε και τους άναβε τη φλόγα της εξέγερσης. Με την εισβολή του Ιμπραήμ, έστησε ενέδρα στο Μανιάκι με 1.500 παλικάρια. Οι υπέρτεροι εχθροί νίκησαν και ο Παπαφλέσσας έπεσε μαχόμενος ηρωικ
Ο Αλεξ. Γαλανός απο την Κορώνη έγραψε το 1912 το θεατρικό έργο "Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ" που αποτελείται απο τρείς πράξεις και αφιερώνεται από τον συγγραφέα "προς τον γενναίον Μεσσηνιακόν λαόν" με την εξής σε στίχους άφιέρωσι:
"Το φτωχικό το δράμα μου σ' έσέ τ' αφιερώνω καί την ψυχή μου ταπεινά μέσα σ' αυτό διπλώνω να τραγουδήσω καί να πω του Φλέσσα το τραγούδι πού παίρνει ή λύρα μουσική και μύρο το λουλούδι απ' την πλατειά τη φήμη του και την αναμνησή του που ήτανε μια χαραυγή ακέρηα η ζωή του
"Ας κελαϊδήσουν τα πουλιά, ας τραγουδίση ο χρόνος μέσ' τό χαρτί δεν στήνεται του Παπαφλέσσα ο θρόνος
About Flessas, Demetrios (Georgiou)
He had 28 children. His 28th child from his second wife, Constantina Andronikos, was the famous 1821, war-hero Papaflessa. His son, after graduation from the famous Dimitsana Academy was ordained priest and took the name Gregorios (Demetrios) Flessas. When he was ordained Archibishop in Constantinople by Gregory the E' in 1816 he took the ecclesiastical title "Dikaios" meaning the Patriarch's representative. From 1816 on his signature was that of "Grigorios Dikaios". As a member of the Filiki Eteria his rank and secret code was, (Dikaios ARMODIOS). He was the Minister of Interior for Greece and the Chief of Police from 1822 to the date he died, alongside with his 600 warriors, in the fierce battle of Maniaki against Imbrahim in May 20, 1825. After the battle as a sign of respect and recognition for Papaflessas heroism, Imbrahim kissed the dead face of his opponent. Papaflessas was also the man who created the "Greek Flag of the Land" (a white cross set in a blue back Ενα καταπληκτικόν έγγραφον
Ο ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ ΔΙΟΡΙΖΕΙ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΝ
ΤΟΝ ΝΙΚΗΤΑ ΜΕ ΑΠΕΡΙΟΡΙΣΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Αφοπλισμός των αρνουμένων νά πολεμήσουν, δήμευσις της περιουσίας των καί πυρπόλησιςτή ς οΙκίας των.
Του κ. ΜΙΜΗΗΑ. ΦΕΡΕΤΟΥ
Ό Παπαφλέσσας κατερχόμενος είς την Ελλάδα είχε πληρεξούσιοτητα εκ μέρους της ηγεσίας τών Φίλικών καΐ του αρχηγού της έπαναστάσεως Άλεξ. Ύφηλάντου νά έκλέγη καΐδιορίζη ανωτέρους καί κατωτέρους αξιωματικούς διά τήν έπάνδρωσιν τών συγκροτουμένων τμημάτων αγωνιστών. Τό δικαίωμα τούτο διετήρησεν ο Παπαφλέσσας, ο οποϊος πρέπει νά θεωρήται ώς προσωρινός άργηγός τής επαναστάσεως, καί μετά τήν εναρξιν του αγώνος, Ισως μέχρι της συγκροτήσεως της Πελοποννησιακής Γερουσίας, κατά τα τέλη Μαΐου 1821,τής οποίας εξελέγη αντιπρόεδρος και ή οποία είχε τό δικαίωμα διορισμού ανωτάτων αξιωματικών. Δια του δημοσιευομένου ανεκδότου έγγραφου του, τό οποϊον φέρει ήμερομηνίαν 14 Μαΐου 1821, καΐ συνετάγη είς τήν έδραν του στρατοπέδου, ο Παπαφλέσσας διορίζει άρχιστρά-τηγον τών επαρχιών "Αργούς καί Ναυπλίου τόν Νικήταν Τούρκολέκαν, τόν περίφημον, κατόπιν, Νικηταρά. *Ο Νικήτας, ώς γνωστόν, είχε τό έπώνυμον Σταματελόπουλος, ήτο όμως γνωστός καί ώς Τουρκολέκας διόχι κατήγετο εκ του χωρίου Τουρκολέκα τής Φαλαισίας, μολονότι έγεννήθη είς τήν Μεσσηνίαν, τήν Μεγάλη Κάψη, Λαμίαςν Άναστάσοβαν τής Άλαγονίας. Ταυτοχρόνως μέ τόν διορισμόν ο Παπαφλέσσας εδιδεν εύρείαν έντολήν εις τό Νικήταν νά πολιορκήση άφ' ενός τό Ναύπλιον, νά ιδρύση ή καταστρέψη <καστέλλια>, δηλ. μικροφρούρια, τό σπουδαιότερον δέ νά τιμωρή παραδειγματικώς πάντα αρνούμενον νά μετάσχη του αγώνος, νά του δημεύη τήν περιουσία, καινά του καίη καί τό σπίτι. Τό καταπληκτικόν αυτό έγγραφον, άνέκδοτον καΐ άγνωστον, δημοσιεύομεν αμέσως.
"Δυνάμει της δοθείσης μοι πληρεξουσιότητος της σεβαστής αρχής τής Εταιρείας τών Φιλικών καί τον σεβαστου ανδρός Πρίγκηπος Αλεξάνδρου Ύψηλάντου, διορίζω αρχιστράτηγο τών αρμάτων τήςΈπαρχίας"Αργους και Ναυπλίου τόν καπετάν Ν ι κ ή τα ν Τουρκολέκαν είς τό νά συνάξη όλους τους εκει οπλοφόρους και νά πολιορκήση τό Ανάπλι και συνάξη τους καρπούς και πράγματα τών τυράννων καϊ νά παραστή δια τήν σύναξιν των καρπών τών όμογενών. "Εχει τήν αδειαν όποιον παρακούσει νά τόν παιδεύση νά του πέρνη τά άρματα, νά του καίη τό σπίτι καί νά του κάμνη ζάπει τό πράγμα του νά φτιάση οπού δει κστέλλια ή τουναντίον νά χαλάση.
Είς ενδειξιν του έδόθη ή έγγραφος αυτή πληρεξουσιότης.
Τη 14 Μαΐου 1821 Στρατοπεδον
Ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος